Wil je dit delen?
Schrijver Ton van Reen heeft een bijzondere band met appels en peren. Hij schreef weer een verhaal op zijn facebook account en belooft nog meer. Dat wordt smullen!
Ton van Reen:
POMOLOGIE: verhalen over appeltjes en peertjes
Vanaf mijn allereerste stapjes, als kleuter van een kleine turf groot, aan de hand van mijn grootmoeder, door de tuin aan de Ringovenstraat in Helden-Panningen, ben ik een student in de edele wetenschap van de pomologie.
Mijn eerste hoogleraar was mijn eigenste grootmoeder Jaantje van Asperen, die alles wist over de Beurre Hardy, de notarisappel, het Eijsdens Klumpke en de Bellefleur. Ze kende honderden rassen van appels, peren, kersen, pruimen. Ze was hooggeleerd, dankzij drie jaar lagere winterschool in de Peel, alleen als de vaartjes in de Peel dichtgevroren waren en de turfschuiten vast lagen in het ijs was er tijd voor het leren van lezen en schrijven. Toen ze negen jaar oud was, was ze afgestudeerd voor het ganse leven, en kon ze uit werken gaan als keukenmeid bij een deftige familie in Haarlem, voor een traktement van tien gulden per jaar. Ze moest zelf haar schorten mee brengen. De rest van haar studie deed Jaantje aan de levensschool van het alledaagse werk. Dus wist ze alles wat een mens hoort te weten. En net als ik had ze een uitgesproken hekel aan profiteurs, dus aan mensen van stand, aan pastoors en aan dominees.
Een zekere heer Jansen
Wij hadden geluk gehad. Toen wij in het huis aan de Ringovenstraat waren gaan wonen had er voor ons een fruitkweker gewoond, een zekere heer Jansen, u weet wel, die mensen van Jansen, dat zijn alleskunners en deze Jansen is dan ook op een geven moment hoog gestegen boven de kruinen van zijn appelbomen en promoveerde tot burgemeester van Haelen, een durpke in het Leudal. Dat was heel slim van de inwoners van Haelen, want daar hadden alle mensen nog fruittuinen, waaruit ze hun vitaminen en appeltaarten bij elkaar plukten. Dus dan had je wat aan een burgemeester die alles wist van fruit en in Haelen, wat ik later hoorde, fruitrassen heeft geïntroduceerd van rassen die hij had uitgezaaid in onze tuin.
Waarlijk, in ben dus in het Aards Paradijs opgegroeid met een grootmoeder die een echte engel was, een vat vol van levenswijsheid en ook pomoloog, maar haar brieven aan haar zus Anna in Hazerswoude, ik heb er nog een paar, zijn nauwelijks te lezen, omdat ze op de lagere winterschool had geleerd alle woorden, zonder punten en komma’s, aan elkaar te schrijven. Afijn, ze schreef aan Anna over de kosten van het levensonderhoud, en dat ze de zeven kruideniers in het dorp afliep om de laagste prijs van suiker te horen en tenslotte kocht ze dan de suiker bij de weduwe Moues, (spreek uit: Moes) die haar, omdat ze ook een weduwe was, een beetje korting gaf.
Oude edele rassen
Mijn hele lange leven ben ik student in de POMOLOGIE gebleven, en daarom ga ik u in de komende maanden verrassen met de levensgeschiedenissen van veel fruitrassen, die waarlijk zeker zo interessant zijn als de levensverhalen van mensen. Oude edele rassen dus.
Maar ik moet me nu eerst verontschuldigen voor een misstap. Een dezer dagen liet ik weten dat de KRUIDENIERSPEER een andere naam was voor de peer LEGIPONT. Dat was helemaal fout. De kruidenierspeer heeft zijn naam te danken aan de familie Kruidenier, die ook ergens een oom had en daarom werd deze peer ook Oomskinderpeer genoemd. Een gulle oom dus die aan kinderen een lekkere peer gaf. De kruidenierspeer is nu al aan het rijpen en mag vanaf vandaag al geplukt worden. Omdat het een buikig peertje is, kun je er lekker in happen.
Nu weet ik van peren veel minder dan van appels, veel van mijn wijsheid over peren heb ik verkregen van vrienden en vriendinnen.
Een van mijn goede vriendinnen is Carola Ruijsch van Dugteren (dat is haar meisjesnaam, dus u ziet dat zij ook van oude en edele afkomst is) kleindochter van de eertijds beroemde schrijver Paul Haimon, zelf van boerenafkomst en hoeder van fruitbomen.
Carola woont nu in IJsselstein (Utrecht). IJsselstein is een soort tuin van Eden, de hele gemeenschap van het dorp (stadje, maar dan kon Ton niet weten, red) is daar al vele jaren bezig met het redden van oude fruitrassen. Ze hebben ook een mooi boekje, geschreven door Hanneke van Dijk, uitgegeven over oude fruitrassen die je daar zelfs in plantsoenen en parken kunt vinden.
Wilt u ook student worden in de wetenschap van de pomologie, ga eens kijken in IJsselstein en verbaas je daar over honderden fruitrassen. Overal in IJsselstein is informatie te vinden.
Ook vindt u informatie op: www.klimaatneutraalijsselstein.nl.
Inwoners van IJsselstein mogen het fruit plukken voor eigen gebruik.
Met hartelijke dank aan Ton van Reen voor het verhaal.
